Khi bài báo khoa học trở thành hàng hóa trong thị trường dịch vụ
Trong nhiều thập kỷ qua, bài báo khoa học được xem là kết quả lao động trí tuệ cao quý, nhằm phục vụ cộng đồng tri thức và thúc đẩy tiến bộ xã hội. Tuy nhiên, cùng với sự thương mại hóa ngày càng mạnh mẽ của giáo dục đại học và nghiên cứu khoa học, bài báo khoa học đã dần trở thành một loại “hàng hóa” đặc biệt trong thị trường dịch vụ. Ở một mặt, chúng là sản phẩm trí tuệ có giá trị học thuật; ở mặt khác, chúng được định giá, trao đổi và tiêu thụ như một phương tiện để đạt được các mục tiêu cá nhân, tổ chức, thậm chí cả kinh tế. Việc công bố bài báo không chỉ còn là cách chia sẻ tri thức, mà còn là tiêu chí đánh giá năng lực của nhà nghiên cứu, căn cứ xét duyệt dự án, học bổng, thăng tiến nghề nghiệp, và là công cụ xếp hạng uy tín của trường đại học. Chính áp lực này đã tạo ra một “thị trường bài báo”, nơi mà các dịch vụ hỗ trợ xuất bản, từ chỉnh sửa ngôn ngữ, tư vấn chọn tạp chí, cho đến các dịch vụ viết thuê, bùng nổ nhằm đáp ứng nhu cầu công bố ngày càng cao. Sự thương mại hóa này m...